ANKARA – Sivil Toplum Geliştirme Merkezi (STGM) halkın sivil toplum örgütlerine bakışını araştırdı ve sonuçları raporlaştırdı.
“Türkiye’de Sivil Toplum Algısı Raporu”, 8 Aralık 2023-15 Ocak 2024 tarihleri arasında 42 ilde ve 3 bin 40 kişi ile yüz yüze görüşmelerde açığa çıkan bulgularla hazırlandı.
‘DEPREM SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİNİN NE KADAR ÖNEMLİ OLDUĞUNU ANLAMAMI SAĞLADI
Rapora göre kamuoyunda sivil toplumun tanınırlığı düşük olsa da 6 Şubat 2023 Depremleri sonrasında sivil toplum örgütlerinin sahadaki çalışmaları örgütlere bakışı olumlu yönde etkiledi.
Katılımcıların yaklaşık yüzde 50’si sivil toplum örgütlerinin deprem sonrasındaki çalışmalarını gördükten sonra sivil toplum örgütlerine daha olumlu bakmaya başladığını, sivil toplum örgütlerinin depremde devlet kurumlarından daha etkin çalıştığını söyledi. Katılımcılara göre devletin sivil toplum örgütlerine müdahalesi olmasaydı, örgütler depremde daha aktif olabilirlerdi.
SİVİL TOPLUM DAYANIŞMAYLA YAN YANA ANILIYOR, ‘DIŞ GÜÇLER’ DİYENLER YÜZDE 1
Sivil toplum denilince akla ilk gelen kavramlar “gönüllülük”, “dayanışma”, “bağış” ve “yardım oldu. “Savunuculuk”, “demokrasi” ve “eylem” kavramları ise en az bahsedilenler arasında yer aldı.
Çeşitli söylemlerle hedef haline getirilen sivil toplum örgütleri için olumsuz ifadeleri kullanılmazken, “misyonerlik” ve “dış güçler” kavramları yüzde 1’le listenin en sonunda kendine yer buldu.
‘EN ÇOK YOKSULLUKLA İLGİLİ ÇALIŞAN ÖRGÜTLERE İHTİYAÇ VAR’
Araştırmada katılımcılara “Türkiye’nin daha çok hangi konu ile ilgili çalışan sivil toplum örgütlerine ihtiyacı var” sorusu da soruldu. Katılımcılar bu soruya en çok yoksullukla mücadele, eğitim ve sağlık hizmetleri cevabını verdi. Temel hak ve özgürlükler cevabı ise son sıralarda yer aldı.
Araştırmaya katılanların yüzde 80’i kamu politikalarının belirlenmesinde ve yaşanan sorunları çözme konusunda sivil toplum örgütlerinin etkisinin olmadığını düşünüyor. Raporda bu durumun sivil toplum örgütlerinin belediyeler, bakanlıklar ve Meclis’teki süreçlere dahil olamamasından kaynaklandığı vurgulandı.
EN GÜVENİLEN KURUM ORDU, EN GÜVENİLMEZ DİNİ CEMAATLER
Araştırmaya göre en güvenilen kurum ordu, en az güvenilen kurum ise dini cemaatler oldu. Güven başlığında kamu kurum ve kuruluşlarından ya da devletten hemen sonra ise sivil toplum örgütleri geldi.
35 YAŞ ALTI SOSYAL MEDYAYA İKTİDARDAN, DİN ADAMLARINDAN DAHA FAZLA GÜVENİYOR
Raporda 35 yaş altı katılımcıların din adamlarına, iktidar partilerine, belediyelere ve dini cemaatlere 35 yaş üstü katılımcılara göre daha az güvendikleri tespit edildi. 35 yaş altı katılımcıların sosyal medyaya daha fazla güvendiği ifade edildi.
SİVİL TOPLUMUN TANINIRLIĞI BİRKAÇ KURUMLA SINIRLI
Deprem sivil toplum örgütlerine ilişkin algıyı olumlu yönde etkilese de araştırma sivil toplum örgütlerinin kamuoyu tarafından tanınmadığını ortaya koydu. Rapora göre sivil toplum örgütleri afet zamanlarında öne çıksa da kamuoyunda tanınırlıkları düşük.
EN BİLİNİR ÖRGÜTLER KIZILAY, AHBAP
Katılımcılar “Sivil toplum denilince aklınıza ne geliyor?” sorusuna en çok Kızılay ve AHBAP’la yanıt verdi. Araştırma ana akım medyada kendilerine yer bulabilen LÖSEV, TEMA, Darüşşafaka gibi örgütlerin de kamuoyu tarafından en bilinen örgütler arasında yer aldığını gösterdi.
Toplumun yüzde 80’inin sivil toplum örgütlerine hiçbir şekilde temas etmediği ifade edilen raporda “Örgütlenme özgürlüğü alanında yaşanan sorunlar hem kamuoyunu hem de sivil toplum örgütlerinin bilinirliğini olumsuz yönde etkiliyor” değerlendirmesi yapıldı.
SİYASİ BAĞLANTILI ÖRGÜTLERİN HALK NEZDİNDE KARŞILIĞI ÇOK AZ
Araştırma, siyasi ilişkileriyle gündeme gelen örgütlerin ise halk nezdinde karşılığının çok az olduğunu gösterdi. TÜRGEV, Deniz Feneri, İHH gibi örgütlerin kamuoyundaki tanınırlığı düşük kaldı.
SİVİL TOPLUMUN HEDEF GÖSTERİLMESİ KAMUOYUNU ETKİLİYOR
Rapora göre halkın sivil toplumla ilişkiye geçme biçimleri yardım alma, burs alma, yurt imkanlarından yararlanmayla sınırlı kaldı. Katılımcılara sivil toplum örgütlerine neden üye olmadıkları sorulduğunda “Bu tip faaliyetlere katılmaktan çekiniyorum, korkuyorum” cevabının verilmesi dikkat çekti.
ÜYE BİLDİRİM ZORUNLULUĞU VATANDAŞIN
Araştırma gençlerin sivil toplum örgütlerini tanısa da ilişkiye girmekten çekindiğini de ortaya koydu. Bu durumun ise dernekler için getirilen üye bildirim zorunluluğundan kaynaklandığı belirtildi.
Araştırmada sivil toplum örgütlerinin üye ya da gönüllü bulmakta zorlanmasının örgütlenme özgürlüğü alanında yaşanan sorunlardan kaynaklandığı belirtilirken, sivil toplum alanının genişlemesi için elverişli koşullar yaratıldığında bu durumun değişebileceği de söylendi.
TANIDIKÇA GÜVEN YÜKSELİYOR
Raporun bulgularına göre sivil toplumla ilişki kuran, sivil toplum örgütlerine ilişkin algısı daha olumlu ve güven düzeyi daha yüksek olan katılımcılar için durum karamsar değil. Katılımcılar sivil toplum örgütlerini tanıdıkça güven yükseliyor. Eğitim ve gelir düzeyi arttıkça ise sivil toplumla ilişki artıyor. Halihazırdaki duruma göre katılımcıların yüzde 36’sı sivil toplum örgütlerine güveniyor.
(HABER MERKEZİ)